NDSM, de graffiti & street art hotspot van Amsterdam

Als u denkt aan street art in Amsterdam, dan is de NDSM-werf dé plek waar u moet zijn. Deze voormalige scheepswerf is uitgegroeid tot een rauwe, kleurrijke speeltuin voor kunstenaars van over de hele wereld. Muren, containers en verlaten loodsen zijn hier omgetoverd tot gigantische schilderijen vol indrukwekkende murals, wilde graffiti en experimentele kunstwerken. Maar NDSM is meer dan alleen streetart. Het bruist van creativiteit en stadsontwikkeling. Tussen de kunstwerken van wereldberoemde artiesten vindt u hippe cafés, inspirerende ateliers, een indrukwekkend museum volledig gewijd aan graffiti en street-art, en zelfs drijvende hotels. Maar tot een aantal jaar terug behoorde deze plek nog tot een van de rafelrandjes van de stad Amsterdam.

De geschiedenis van de NDSM-werf

De NDSM-werf zoals we die nu kennen, zag er ooit heel anders uit. Tot 1984 was dit een bruisende scheepswerf, waar in gigantische loodsen en op de imposante Y-helling enorme ijzeren schepen werden gebouwd en gerepareerd. De werf begon als de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij (NSM) en fuseerde na de Tweede Wereldoorlog met de Nederlandsche Dok Maatschappij, waarmee in 1946 de Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij (NDSM) ontstond. Destijds was dit een van de modernste en grootste scheepswerven ter wereld, essentieel voor de wederopbouw en de handel met Nederlands-Indië. Daarnaast groeide de economie, waardoor het vervoer van goederen en passagiers ook enorm toenam.

De NDSM werd wereldwijd gezien als in een van de grootste en modernste scheepsbouwwerven ter wereld en was een zeer succesvol en vooruitstrevend bedrijf in de scheepvaartwereld. Een bedrijf waar veel innovaties zijn bedacht die nu nog steeds in de scheepsbouw en scheepsreparatie worden toegepast. Maar in de jaren 70 kreeg de werf het zwaar door de oliecrisis, politieke besluitvorming en toenemende concurrentie. In 1984 viel het doek en sloot de fabriek haar deuren.

Wat achterbleef was een kaal, verlaten terrein. Een speeltuin voor krakers, kunstenaars en avonturiers. De scheepsloodsen en verlaten gebouwen kregen een tweede leven als creatieve broedplaats, waar kunst, ambacht en experiment samenkwamen. Dit leidde uiteindelijk tot Stichting Kinetisch Noord, die in 2001 groen licht kreeg om het terrein officieel om te vormen tot een centrum voor kunst en cultuur. Dankzij de inzet van creatieve pioniers werd niet alleen de werf nieuw leven ingeblazen, maar kwam er ook bredere aandacht voor het behoud van industrieel erfgoed in Amsterdam-Noord.

In de jaren daarna transformeerde de NDSM-werf van industriële spookstad naar bruisende hotspot. De iconische loodsen en de Y-helling werden het decor voor street art, festivals en creatieve bedrijven. In augustus 1994 speelde Dogtroep een maand lang Noordwesterwals, op deze scheepshelling. Het team dat deze voorstelling maakte was – zoals gebruikelijk bij Dogtroep – internationaal samengesteld en bestond uit 30 medewerkers. Noordwesterwals was een spectaculaire voorstelling met 1,2 miljoen liter water in de hoofdrol. Een reprise volgde in 1995.

Alle bedrijvigheid en nieuwe functies van het terrein ging gepaard met de komst van een nieuwe verbinding in de stad. Het NDSM-werfveer (lijn F4) varend van het Centraal station naar het NDSM-terrein. Dit veer werd ingesteld omstreeks 2002 toen op het werfterrein nieuwe voorzieningen werden geopend. In datzelfde jaar kreeg ook de ruim negentig meter lange Russische onderzeeër Foxtrot zijn plek in het IJ. Aankomend met de pont was deze onderzeeër 17 jaar lang een opmerkelijk baken voor de kades van de werf.

Het schip, gebouwd in 1956, was oorspronkelijk onderdeel van de Russische Sovjetvloot en werd in 1991 voor een miljoen gulden aangekocht door ondernemers uit Den Helder, waar het een aantal jaar ter bezichtiging heeft gelegen. Daarna is het schip verkocht aan een nieuwe eigenaar en vond het zijn plek in Amsterdam. In deze jaren werd de onderzeeër, geheel in stijl van een van de nieuwe functies van de werf, namelijk een legale graffitiplek in de stad, voorzien van tags en pieces met als een van de laatste teksten ‘Foxtrot we will miss you’. Op 16 december 2019 vertrok de onderzeeër voor zijn laatste tocht met als eind- en lotsbestemming Vlaardingen, waar het is ontmanteld.

Over de periode tussen het sluiten van de scheepswerf en de komst van de creatieve bedrijfjes in de vroege jaren ’90 is weinig bekend. Delen van het complex waren toen gekraakt en werden benut door creatievelingen en helaas was het ook een gebied waar drugspraktijken en illegale races en andere vormen van criminaliteit aan de orde van de dag waren. Het beeld dat wordt geschetst in een krantenartikel uit 1990 is er een van een desolate plek waar het gras tussen de stoeptegels groeit en de deuren van de verlaten openbare gebouwen klepperen in de wind. Een industrieel kerkhof, waarbij het woord graffiti valt bij het beschrijven van een verlaten portiek. Vanaf 1993 vestigden de kunstenaars zich ook onder de helling en wie nu aankomt met de pont ziet niets meer terug van de desolate plek die de NDSM-werf een lange tijd is geweest. De in totaal 30.000 vierkante meter staat vol met appartementencomplexen en winkels, horeca, bedrijfjes, een museum, werkplaatsen hebben de werf tot een integraal onderdeel van de stad Amsterdam gemaakt.

Het enige dat nog enigszins doet denken aan de vrijplaats die het terrein lange tijd is geweest, zijn de tags en pieces op de muren die daar niet voor zijn aangewezen. Officieel zijn alleen de muren van het museum en de beschikbaar gestelde containers vrij beschikbaar voor het maken van de buitenkunst. De cultuur is veranderd en op de muren waar geen graffiti op mag worden gemaakt, hangen tegenwoordig bordjes met een spuitbus en een verbodsteken. In plaats van illegaal aangebrachte (memorial) pieces worden er nu af en aan graffiti workshops gegeven en Street Art-wandelingen georganiseerd.

Toch is het nog steeds een van de weinige plekken in Amsterdam waar graffitikunstenaars hun werk kunnen tonen en net al als vroeger tot voorbeeld kunnen dienen voor de nieuwe generatie. Oud en jong staat er naast elkaar de straatkunst te (be)oefenen – en net als vroeger worden er volop technieken en kennis overgedragen en gedeeld.

Een broedplek voor straatkunst in Amsterdam-Noord

Van verlaten industrieterrein tot niet meer weg te denken uit Amsterdam: de NDSM-werf is tegenwoordig dé plek waar kunst, horeca en creativiteit samenkomen. Wat ooit een rauwe vrijplaats was, is nu een levendige wijk vol appartementen, winkels, cafés, creatieve werkplaatsen en zelfs een museum voor street art en graffiti. Zelfs grote bedrijven zoals Paramount Benelux, Viacom Nederland en Pernod Ricard Nederland zijn hier neergestreken. Het hele jaar door barst de werf van de energie, met festivals, kunstmarkten en culturele evenementen. Zo is NDSM de vaste locatie voor bekende muziekfestivals als DGTL, Pleinvrees en het jaarlijkse kunstfestival Over het IJ alsook voor evenementen als Sneakerness en Kingsland.

Toch is de werf haar rauwe karakter niet helemaal kwijt. Overal zijn nog tags en murals te zien die herinneren aan de graffiti-scene van vroeger. Officieel zijn alleen de muren van het street art en graffiti museum op NDSM en speciale containers vrij beschikbaar voor graffiti, maar de street art-cultuur leeft hier nog steeds. Tussen de kleurrijke muren en indrukwekkende murals staan ook verschillende andere kunstwerken. Zo ook het Monument van Manaf Halbouni, een krachtig symbool op het NDSM-plein. Kunst is hier overal, in alle vormen.

Wat is er te doen bij NDSM in Amsterdam?

Op de NDSM werf in Amsterdam valt altijd iets te beleven. Struin over de beroemde IJ-hallen, de grootste vlooienmarkt van Europa, en scoor unieke vintage vondsten. Of speel een potje basketbal op het 3x3Unites-basketbalveld met uitzicht op de kleurrijke street art murals. Bezoek het STRAAT museum, de tentoonstellingen bij Nieuw Dakota, of ga zelf creatief aan de slag tijdens een graffiti workshop op locatie bij NDSM. Geniet tussendoor van een heerlijke koffie bij de IJ-kantine, een hapje en een drankje bij Pllek met zijn relaxte strandvibes, een smakelijke lunch in IJver in een karaktervolle scheepsloods, of bij Noorderlicht en Cannibale Royale du Nord met een prachtig uitzicht over het IJ.

Na al dat ontdekken te moe om naar huis te gaan? Overweeg dan te overnachten op het terrein in een van de meest unieke hotels van Amsterdam. Slaap op het water in de slaapboten Botel en Kapitein Anna, of ga de hoogte in: bij het Faralda Crane Hotel verblijft u in een echte hijskraan, in een van de drie superdeluxe suites, inclusief een hottub op de bovenste verdieping. Of kies voor een verblijf in het creatieve Treehouse NDSM of het stijlvolle DoubleTree by Hilton. Keuze genoeg!

Bewonder indrukwekkende streetart bij het STRAAT museum

Waar past een street art museum beter dan in het creatieve hart van Amsterdam? In het STRAAT Museum komen de rauwe industriële sfeer en kleurrijke murals perfect samen. Wat begon als een initiatief van Street Art Today, groeide uit tot een indrukwekkende collectie kunstwerken van internationale topartiesten. Oprichter Peter Ernst Coolen zette met een eenmalige samenwerking de eerste stap, maar al snel ontstond het idee voor een permanent museum gewijd aan street art en graffiti in Amsterdam. Lees meer over het ontstaan van street art in Amsterdam.

Al bij binnenkomst trekt de iconische Anne Frank-schildering op de buitenmuur direct de aandacht, een krachtig symbool dat perfect past bij de expressieve en vaak maatschappelijke thema’s van street art. Binnen bewondert u gigantische murals, variërend van politieke statements tot pure visuele kunst. Ontdek het museum in uw eigen tempo of boek een rondleiding voor boeiende verhalen over de kunst en de makers.

Op zoek naar een inspirerende locatie voor een evenement? Het STRAAT Museum in Amsterdam is ook te huur voor bijeenkomsten, feesten, borrels, private dining en bedrijfsevents. Met een tentoonstellingsruimte van 8000 m² en meer dan 180 kunstwerken, biedt deze locatie een unieke en creatieve setting. Maak uw evenement of uitje extra bijzonder door het te combineren met een graffitiworkshop op locatie in Amsterdam. Perfect als bedrijfsuitje, teambuildingactiviteit, vrijgezellenfeest of kinderfeestje.

Zelf street art en graffiti maken op het NDSM terrein

Naast het bewonderen van enorme murals, kunt u bij STRAAT Museum zelf deelnemen aan een graffitiworkshop. Deze workshops zijn speciaal gericht op kinderen en scholieren van het primair en voortgezet onderwijs, en bieden een kennismaking met street art. De workshops zijn relatief kort, vooral wanneer ze gecombineerd worden met een street art-tour in het STRAAT museum. Na het aantrekken van beschermende kleding, heeft u meestal zo’n 30 minuten om met de spuitbus aan de slag te gaan.

De focus ligt op het ervaren van graffiti, zonder dat u een kunstwerk mee naar huis neemt. De begeleiding is praktisch: de materialen worden klaargezet en u kunt zelf ontdekken hoe het werkt. Als u op zoek bent naar een eerste kennismaking met street art, dan is dit een leuke activiteit. Zoekt u juist een workshop met echt persoonlijke begeleiding, een goed opgebouwd teambuilding programma en een tastbaar eindresultaat dat mee naar huis mag? Boek dan bij ons een graffiti workshop op locatie.

Van verlaten industrieterrein tot niet meer weg te denken uit Amsterdam: de NDSM-werf is met haar rauwe en industriële sfeer tegenwoordig dé plek waar kunst, horeca en creativiteit samenkomen. Ontdek kleurrijke murals, hippe eetgelegenheden, festivals en ga onder begeleiding zelf aan de slag met graffiti en street art bij NDSM in Amsterdam.

Op zoek naar een graffiti workshop in Amsterdam?

Bent u op zoek naar een stoere, urban en industriële locatie voor een creatief uitje? De NDSM werf in Amsterdam is de perfecte plek! Hier organiseren wij al jaren onze graffiti workshops als bedrijfsuitje, incentive, teambuilding activiteit en als vrijgezellenfeest of kinderfeestje. Tijdens onze workshop leert u de basics van graffiti, van schets tot spuittechnieken. Onder begeleiding van ervaren artiesten krijgt u de kans om op een compleet veilige en legale manier uw eigen kunstwerk te creëren. Lees meer over onze graffiti workshops in Amsterdam.

We zorgen voor een inspirerend en goed opgebouwd programma waarbij iedereen zijn creativiteit kan laten spreken. Na een korte introductie over veiligheid en materialen, wordt de groep opgesplitst en begint het programma. Eerst oefent u individueel de basistechnieken, waarna u in teamverband werkt aan een gezamenlijk kunstwerk. Aan het einde van de workshop worden de kunstwerken geëvalueerd, en kunt u het resultaat als tastbare herinnering mee naar huis nemen.

In de inspirerende omgeving van NDSM in Amsterdam een graffiti workshop bijwonen? Wij maken het mogelijk.

• Unieke locatie: Werk in de iconische en inspirerende street art-omgeving van Amsterdam.
• Professionele begeleiding: Ervaren en gemotiveerde artiesten begeleiden de gehele workshop.
• Voor iedereen toegankelijk: U heeft geen ervaring nodig, iedereen (vanaf 11 jaar) kan meedoen.
• Perfect voor groepen: Ideaal als bedrijfsuitje, incentive, kennismaking met Amsterdam of creatieve activiteit met vrienden.

Wilt u uw bezoek compleet maken? Combineer dan de workshop met een bezoek aan het indrukwekkende NDSM street art museum, of boek bij ons een street art-tour door Amsterdam. We bieden onze graffiti workshop ook aan op andere graffiti en street art locaties in Amsterdam en indien gewenst zelfs bij u op locatie waarbij we uiteraard het nodige afdekken.

NDSM in Amsterdam-Noord bezoeken? Zo komt u er

Het NDSM terrein is omringd door water, met het Cornelis Douweskanaal, Zijkanaal I en het IJ als natuurlijke grenzen, maar gelukkig is de locatie makkelijk te bereiken. De leukste manier om er te komen is met de gratis pont vanaf Amsterdam Centraal, die u in 10 minuten naar de NDSM-kade brengt. Voor wie liever met de auto reist, is de werf bereikbaar via de ring A10 naar Amsterdam-Noord of via de IJ-tunnel vanuit het centrum. Parkeren kan op het terrein, al is het slim om vooraf te checken of er grote evenementen zijn, want dan kan het druk zijn.

Meer weten over de NDSM-werf?

Wilt u zelf de creatieve energie van de NDSM-werf ervaren? Boek een graffitiworkshop in Amsterdam, ontdek de indrukwekkende street art met een streetart-tour, of struin rond en laat u inspireren door de rauwe kunst die deze plek tot een van de meest bijzondere locaties in Amsterdam maakt. Neem contact met ons op voor vragen en ontdek de mogelijkheden!